Maria boodschap is een mysteriespel in middeleeuwse sfeer van Paul Claudel. Het mysteriespel is een van de vroegste vormen van toneel. Van Dalsum wijst er in het programma op dat het middeleeuwse mysteriespel ontstond als uitbeelding van de goede (Paas) boodschap voor de ongeletterde gelovigen. Wegens de overdadige lyriek en de diepe achtergrond * doet elke samenvatting afbreuk aan het verhaal, maar heel summier is de inhoud dat het eenvoudige meisje Violaine uit medelijden de melaatse kathedralen-bouwvakker Pierre de Craon kust, waardoor ze zelf ook melaats en blind wordt. Haar jaloerse zuster Mara, die uit is op Violaine's verloofde Jacques Hury, verraadt hem de kus. Hij verbreekt de verloving en trouwt Mara. Ze krijgen een kind, dat sterft. Violaine wekt het weer tot leven. Mara komt tot inkeer, maar als ze ziet dat de ogen van het kind de kleur van Violaine’s ogen hebben, wordt ze weer jaloers en doodt haar zuster. De vader Anne Vercors ervaart nu in Violaine waar hij op een pelgrimsreis tevergeefs naar zocht en vergeeft zijn andere dochter Mara.

 

oorlogstijd_t80

Decorontwerp voor Maria boodschap. Collectie en foto TIN

 

Het decor met de gotische spitsboog  geeft prachtig de middeleeuwse sfeer. Van Dalsum heeft optimaal gebruik gemaakt van de vorm van het zaaltje in het muzieklyceum.

 

oorlogstijd_t81

Interieur zaaltje muzieklyceum

 

Door de gotische deur in het midden en de halve deuren aan de zijkant open of dicht te klappen ontstaan de grot, de boomgaard en de boerderij waar het verhaal zich afspeelt (Anne Vercors en Jacques Hury zijn boer).

oorlogstijd_t82

Scène in de boerderij met Marie Gilhuys-Sasbach en Van Dalsum als het echtpaar Vercors, de ouders van Violaine en Mara. Rechts Gerrit Lindenberg. Unifoto

 

Het stuk stelt zeer hoge eisen aan Van Dalsum's regie om de mystieke stemming over het voetlicht te brengen en aan de spelers wegens de tere dichterlijke taal (Schuil, Haarlems Dagblad). Toch heeft Dalsum deze vertoning gemaakt tot een indrukwekkende gebeurtenis (NRC). Zijn Anne Vercors wordt gaaf en prachtig genoemd en ook de andere acteurs worden geprezen.

 

oorlogstijd_t83

Vanaf de derde links: Paul Storm als Jacques Hury, Mary Smithuysen (Violaine), Van Dalsum (Anne Vercors),  Marie Gilhuys-Sasbach (Elizabeth Vercors),  Nell Knoop (Mara) en Jo Sternheim. Foto Uniefoto. Verder speelden mee Ben Groenier, Johan Fiolet als Pierre de Craon en Ferd. Sternberg (Algemeen Handelsblad 19 feb. '41)

 

oorlogstijd_t84

Hoe perfect Van Dalsum al bij de voorbereiding van de regie het decor, de mise en scène, de rekwisieten en de kostuums in zijn hoofd  heeft, blijkt uit dit ontwerp met bijna dezelfde opstelling als op de foto (De Tijd, 18 feb. '41)

 

Het Algemeen Handelsblad 19 feb. '41 citeert Top Naeff over die diepere achtergrond: "Paul Claudel heeft in hoogte instantie gewild, dat zich de heilige geest manifesteren zou door,  zich zou evolueren in, drie eenvoudigen van hart, in Pierre de Craon, de boetvaardige kerkenbouwer, in Violaine, de ongerepte maagd, en in het kind der zonde, de vrucht van Mara en Jacques Hury, herboren in de gewijde schoot van de uitverkoren zuster, de katholieke kerk. Aldus heeft hij aan het oude begrip van de 'onbevlekte ontvangenis' nieuw leven willen geven door het te vermengen met de meer moderne gevoelens omtrent de zinnelijke, de bovenzinnelijke en de al-liefde of humaniteit, en aan zijn kerk naast de religieuze, de dichterlijke sanctie".

 

  Terug