Verkade (regie) brengt Genesius van de Franse schrijver en acteur Henri Ghéon, een wereldpremière. De beroemde Romeinse toneelspeler Genesius haat de Christenen, want die hebben zijn broer bekeerd en van hem vervreemd. Maar als hij tegen zijn zin van keizer Diocletianus (3de eeuw n.c.) de martelaar Adrianus moet spelen, wordt hij zelf ook een gelovige en martelaar (Genesius is de patroonheilige van de podiumkunstenaars).  

Het is 'n interessante poging van Ghéon geweest om iets uit zijn eigen leven te vertellen: het probleem van de toneelspeler en de religie, die liggen op één lijn... De toneelspeler krijgt opdracht voor de rol van een lijdende god, hij vindt het 'n verachtelijke figuur... probeert hem eerst uiterlijk te benaderen, probeert hem te vertalen in het christendom, maar kan er geen figuur van maken... Hij wordt er wanhopig van, tenslotte komt de dag van de voorstelling... Het indringende spel met het masker, het afrukken ervan, het zien van zichzelf als hij niet meer spéélt... Hij is een man op de drempel van het leven... In hèm heb ik mijn artistieke inzicht over de constructie van een geestelijke rol zéér sterk beleefd (Volkskrant 14 nov. 1964).

 

g-s_t11a

Van Dalsum als Genesius met het masker van Hildo Krop

 

Werumeus Buning stelt in zijn recensie (De Telegraaf, 20 dec. 1926) de vraag: "Hoe zal Genesius, gevoelsspeler, een dwaze Christenmartelaar spelen, wiens gevoel hij verwerpt?" Die zelfde vraag kan men Van Dalsum stellen, die het Christendom heeft afgezworen, socialist is geworden en sympathiseert met het communisme. Hoe kan het dat hij zich zo met de bekeerde Genesius kon vereenzelvigen, dat het een van zijn grootste rollen werd en de voorstelling een overweldigend succes?  Dat kan, omdat hij in Genesius de gelovige herkent, die hij later zelf zal worden. Buning's besluit verwoordt de mening van alle critici: "Het was de avond van Van Dalsum, een van die avonden, dat de oude en nieuwe garde van toneelvrienden een carré formeert in de koffiekamer, dat de acteurs elkaar uit de verte toeknikken: 'dat is het', en dat op het Leidsplein uren lang de sfeer blijft hangen: 'er is iets gebeurd'. Wat? Er is een nieuwe gestalte geschapen uit vlees en bloed in onze toneelspeelkunst. Van Dalsum is in deze rol onbetwistbaar de grootste van onze jonge spelers".

 

g-s_t11b

Van Dalsum speelt de acteur Genesius, die de martelaar Adrianus moet spelen. Magda Janssens speelt de actrice Poppea, die Natalia, de geliefde van Adrianus speelt. Poppea wordt daardoor echt verliefd op Genesius. Uit jaloezie laat keizer Diocletianus (Paul Huf) haar daarom ook ter dood brengen

 

Het Verenigd Toneel houdt er zijn herbenoeming als vaste bespeler van de Stadsschouwburg aan over. Wibaut woont de première bij en schrijft de directie: "Mijne Heren, ik heb er mij gisterenavond in verheugd, dat het 'grote stuk', dat ik reeds sedert enige weken wachtte toch gekomen is. Het is een groot stuk en de uitvoering is uitstekend. VAN DALSUM is meesterlijk. Ik zie met genoegen, dat gij het voor de kerstdagen hebt aangekondigd. Ik verwacht stellig, dat dit stuk in elk opzicht een succes wordt. Het zou dunkt mij voor de auteur wel een grote voldoening zijn stuk zó te zien vertolken. Mocht gij er van horen, dat hij daarvoor hier komt, laat het mij dan eens weten.
DE WETHOUDER VOOR KUNSTZAKEN" (Verkade-Cartier van Dissel 1978).

 

Ghéon komt inderdaad en is zeer onder de indruk van de voorstelling. Dat is koningin Wilhelmina ook. Zij complimenteert persoonlijk Van Dalsum en Magda Janssens na de voorstelling.

 

g-s_t11c

Receptie ter ere van Ghéon met 1 Eduard Verkade, regie, 2 de zuster van Ghéon, 3 Van Dalsum*, 4 Henri Ghéon, 5 Magda Janssens*, 6 Henri Eerens*, 7 Willy Haak*, 8 Domien de Gruyter, Belgische tonelist, 9 Marie Faassen*, 10 Hildo Krop, maskers, 11 Sara Heyblom*, 12 Willem Hunsche*, 13 Pieter v.d. Meer de Walcheren, 14 Willem Nieuwenhuis, vertaling, 15 Dirk Verbeek, mededirecteur van Verkade, 16 Paul Huf*, 17 Cees Laseur*, 18 Mevr. van Dam, 19 H. Merkelbach, directeur van de schouwburg (*acteurs van de voorstelling)  

 

  Terug