|
Overeenkomstig de intentie van de START om stukken te brengen over de oorlog, regisseert Van Dalsum School der dapperen van de Amerikaans-Joodse toneel - en scenarioschrijver Arthur Laurents, die later de West side story en scenario's voor Hitchcock schrijft (een jaar na deze opvoering wordt een film uitgebracht van Home of the brave). Hoewel hij het stuk kiest en vertaalt wegens de innerlijke factoren, wordt het dan ook een voor Van Dalsum ongebruikelijk realistische voorstelling, waarin het publiek "de rillingen van de spanningen en angsten van het troepje soldaten in het door Japanse sluipschutters geïnfecteerde oerwoud [op een eiland in de Stille Zuidzee] bijna lijfelijk ondergaat. ... Zijn hoogste troeven heeft Van Dalsum uitgespeeld in de oerwoud-scènes, die met hun prachtige decors, hun vogel- en apenkreten, de dan hier, dan daar vandaan komende sniper-schoten, een atmosfeer van angst en verschrikking opwekken waaraan men zich niet kan onttrekken" (Leeuwarder Courant, 6 nov. 1947).
Soldaat Connie (Rob de Vries) krijgt verlammingsverschijnselen en geheugenstoornissen omdat hij zijn neergeschoten maat (Cas Baas) moest achterlaten en zijn korporaal (Lo van Hensbergen) hem een minderwaardige Jood noemt. De leger-psychiater (Van Dalsum) geneest hem met injecties en hypnotherapie (oncontroleerbare hocus pocus volgens De Tijd) van deze posttraumatische stress. Vooral de jonge acteur en latere toneelleider Rob de Vries blinkt uit als de Joodse soldaat Connie Cohen. Hij had de oorlog ook aan den lijve ondervonden. Egbert van Paridon 1998 vertelt dat hij eens in de spelersbus opstond voor een astmatische collega-acteur. "Rob de Vries, die een respectabel verzetsverleden had, joods was en fel gekant tegen Kultuurkamerleden, kwam naar achteren om mij de les te lezen over wat hij 'een demonstratie' noemde. Hij stroopte zijn mouwen op ... en wij lagen te knokken in het middenpad. Ik verloor." |